ប្រវត្តបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី
កាលពីបុរាណកាលមានកុមារមួយរូបឈ្មោះថាធម្មបាល មានបញ្ញាវាងវៃ កាលអាយុ៧ឆ្នាំចេះយកការយល់ដឹងរបស់ខ្លួនទៅផ្សព្វផ្សាយដល់អ្នកដទៃ។ មហាជនមានការកោតគោរពនិងពេញចិត្តស្ដាប់នូវធម្មទេសនារបស់មាណពយ៉ាងខ្លាំង។
កិត្តិស័ព្ទអំពីចំណេះបញ្ញា របស់ធម្មបាលមួយថ្ងៃកាន់តែសាយភាយ មិនយូរប៉ុន្មានល្បីទៅដល់នៃឋានសួគ។ កុំថាឡើយតែមនុស្សបុថុជ្ជន សូម្បីទេវតានៅឋានលើក៏ចុះមកស្ដាប់ធម្មបាលទេសនាដែរ។ ម្លោះហើយធ្វើឲ្យធម្មទេសនា របស់កបិលមហាព្រហ្មមួយថ្ងៃកាន់តែសាបសូន្សទៅៗ។
កបិលមហាព្រហ្មធ្លាប់មានកិត្តិស័ព្ទនៅឋានលើ។ ឥឡូវឮនៅឋានកណ្ដាលមានអ្នកពូកែជាងខ្លួនកបិលមហាព្រហ្មកើតចិត្តឈ្នានិស។ ចេញបញ្ជាឲ្យហៅពូកទេព្តាទាំងអស់ វិលមកឋានវិញ រួចបំរាម មិនឲ្យចុះទៅស្ដាប់ទេសនាទៀត។ ទន្ទឹមនេះទេវរាជរកវិធីដើម្បីប្រទុសធម្មបាល។ ថ្ងៃមួយ ពេលធម្មបាលកំពុងទេសនាឲ្យមហាជនស្ដាប់ កបិលមហាព្រហ្មបានទៅដល់ រួចមានតម្រាសថា។
-យើងឮពាក្យដំណាលថា អ្នកមានប្រាជ្ញលើសគេ លើមហាជន ប៉ុន្តែយើងពុំទាន់់ជឿនៅឡើយទេ។ ឥឡូវយើងដាក់ប្រស្នាឲ្យងង៣ខ បើងងឆើ្លយត្រូវ យើងនឹងកាត់ក្បាលយើងនៅចំពោះមុខងង។ តែបើឆ្លើយពុំត្រូវទេ ងងត្រូវតែប្រគល់ជិវិតមកឲ្យយើងវិញ។
ពុំអាចប្រកែកបាន ធម្មបាលក៏យល់ព្រមឆ្លើយនូវប្រស្នានោះ កបិលមហាព្រហ្មក៏ដាក់ប្រស្នាភ្លាមៈ
- ចូលឲ្យយើងដឹងថាតើសិរីរបស់មនុស្សពេលព្រឹក តាំងនៅកន្លែងណា? ថ្ងៃត្រង់តាំងនៅកន្លែងណា? និងរសៀលនៅកន្លែងណា?
ដាក់ប្រស្នារួចកបិលមហាព្រហ្មសន្យា៧ថ្ងៃចុះមកស្ដាប់ចំលើយ ហើយហោះទៅកាន់ឋានលើវិញទៅ។ ធម្មបាលត្រិះរិះទាំងយប់ទាំងថ្ងៃរកចំលើយពុំចេញ។ លុះដល់ថ្ងៃទី៦ មាណពធ្វើដំណើរដោយគ្មានគោលដៅ ពីព្រឹករហូតដល់ថ្ងៃត្រង់។ ដោយអស់សង្ឃឹម និងហេវហត់ពេកមាណពអង្គុយសំរាកនៅក្រោមដើមត្នោតមួយ។
ពេលនោះនៅលើចុងត្នោតមានបក្សីឥន្ទ្រីមួយគូរកំពុងសាស័ព្ទនិងគ្នា។ ឥន្ទ្រីញីសួរឥន្ទ្រីឈ្មោលថាៈ
- ថ្ងៃសែ្អកយើងទៅរកចំណីនៅទីណា?
- ថ្ងៃសែ្អកយើងនឹងបានស៊ីសាច់ធម្មបាល ឥន្ទ្រីឈ្មោលឆ្លើយ។
ឥន្ទ្រីញីឆ្ងល់សួរបន្តៈ
-ហេតុអីបានជាស៊ីសាច់ធម្មបាល?
ឥន្ទ្រីឈ្មោលពណ៌នាអំពីរឿងកបិលមហាព្រហ្ម សំណូមពរឲ្យធម្មបាលឆ្លើយប្រស្នា។ ស្ដាប់រួចឥន្ទ្រីញីសួរៈ
- ដូច្នេះមានអ្នកណាឆ្លើយបានទេ?
ឥន្ទ្រីឈ្មោលឆ្លើយទាំងក្ដីសង្ឃឹមថា គឺសិរីមនុស្សពេលព្រឹកតាំថនៅលើមុខ ម្លោះហើយបានជាពេលព្រឹកក្រោកពីដំណេកមនុស្សតែងលុបមុខដើម្បីឲ្យមានសិរី។ ពេលថ្ងៃត្រង់សិរីតាំងនៅដើមទ្រូង ម្លោះហើយបានជាមនុស្សតែងមុជទឹក ពេលថ្ងៃត្រង់ដើម្បីឲ្យត្រជាក់ត្រជុំ។ ពេលយប់សិរីមនុស្សតែងនៅជើង ម្លោះហើយបានជាមនុស្សតែងជំរះជើងឲ្យស្អត មនុពេលចូលដំណោក។
ធម្មបាលអង្គុយក្រោមដើមឈើពេលឮស័ព្ទសាសង របស់ឥន្ទ្រីដូច្នោះ មានក្ដីសោមនស្សឥតឧបមារួចក៏វិលមកផ្ទះវិញ។
ថ្ងៃក្រោយមកគំរប់សន្យាទេវរាជកបិលមហាព្រហ្ម បានចុះមកជួបធម្មបាល ដោយកាន់មកជាមួយនូវព្រះខាន់មាសមួយផង។ ពិតដូចសំដីសាសងនៃសត្វឥន្ទ្រីមែន ធម្មបាលឆ្លើយត្រូវនូវប្រស្នាទាំង៣ខ ដែលកបិលមហាព្រហ្មដាក់ឲ្យនោះ។
កបិលមហាព្រហ្ម បរាជ័យងើបព្រះភ័ក្ត្រឡើយលើ ស្រែកហៅបុត្រីទាំង៧ ឲ្យចុះមកឋានកណ្ដាលរួចត្រាស់ថាៈ
- បិតាចាញ់ប្រាជ្ញធម្មបាលហើយ។ តាមពាក្យសន្យា បិតាត្រូវតែស្លាប់។ ដូច្នេះបុត្រីទាំងឡាយត្រូវយកព្រះកេសារបស់បិតា ទៅប្រតិស្ថានក្នុងចេតិយ៍មួយ លើកំពូលភ្នំព្រះសុមេរុ៍កន្លែង ដែលមនុស្សបុថុជ្ជនទៅមិនដល់នោះចុះ។
ហើយកូនៗត្រូវចាំថា បើធ្វើឲ្យព្រះកេសាបិតាធ្លាក់ចុះសមុទ្ទ សមុទ្ទនឹងរីងគោក បើបោះឡើងលើ អាកាសនិងឥតភ្លៀង បើដាក់លើប្រថពី ប្រថពីនឹងហួតហែងរុក្ខជាតិទាំងឡាយពុំអាចដុះដាលបាន។
ផ្ដៃផ្ដាំបុត្រទាំងឡាយរួចទេវរាជកបិលមហាព្រហ្មលើកព្រះខាន់កាត់ព្រះកេសា ហើយប្រគល់ឲ្យបុត្រីច្បងចំណៃកសិរីរកាយក្លាយជាដុំពន្លឹមួយហោះបាត់ទៅ។ បុត្រីច្បងដាក់ព្រះកេសាក្នុងថាសមាសមួយប្អូនៗ យកព្រះកេសានោះទៅតម្កល់ក្នុងចេតិយ៍លើកំពូលភ្នំព្រះសុមេរ៍។
ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ឲ្យតែដល់ថ្ងៃដែលទេវរាជកបិលមហាព្រហ្ម កាត់កេសានោះបុត្រីទាំង៧រូប នាំគ្នាទៅកាន់ភ្នំព្រះសុមេរុ៍ ហើយនាំគ្នាប្រទាក់ក្សិណជុំវិញដើម្បីធ្វើពិធីរំលឹកវិញ្ញាណក្ខន្ឋ ចំពោះបិតាខ្លួន។
ថ្ងៃនោះឯងគឺជាថ្ងៃចូលឆ្នាំរបស់ប្រជាជាតិខ្មែរ។
SỰ TÍCH CHÔL CHNĂM THMÂY
Ngày xưa, có một cậu bé tên Thom Ma Bal rất thông minh, lúc lên bảy tuổi đã biết đem sự hiểu biết của mình truyền bá cho mọi người. Dân chúng thán phục và rất thích nghe chàng thuyết giảng.
Tiếng đồn về tài trí của Thom Ma Bal ngày càng lan rộng, chẳng mấy chốc đã vang tận thượng giới. Các vị thiên thần cũng xuống trần gian xin nghe Thom Ma Bal thuyết giảng. Do vậy, những buổi thuyết giảng của thần Ka Bưl Ma Ha Prum trên thượng giới ngày càng vắng vẻ.
Thần Ka Bưl Ma Ha Prum vốn rất có uy thế trên thượng giới. Nay Thần nghe ở trần gian có kẻ hơn mình, lấy làm tức giận, Thần cho gọi hết các vị thiên thần trở về, cấm không cho đến trần gian nghe thuyết giảng. Đồng thời Thần tìm cách hãm hại Thom Ma Bal. Một hôm, lúc Thom Ma Bal đang thuyết giảng cho dân chúng nghe, Thần Ka Bưl Ma Ha Prum xuất hiện và phán rằng:
Ta đã nghe nhà ngươi thông minh xuất chúng, nhưng ta chưa tin điều ấy. Nay ta đặt cho ngươi ba câu đố, nếu ngươi giải đáp đúng, ta sẽ cắt đầu mình trước mặt ngươi. Còn nếu không giải đáp được, thì ngươi phải dâng mạng sống của ngươi cho ta.
Không thể từ chối, Thom Ma Bal đành phải chấp nhận trả lời câu hỏi. Thần Ka Bưl Ma Ha Prum liền đặt câu hỏi:
- Ngươi hãy cho biết: Buổi sáng duyên của con người ở đâu? Buổi trưa duyên của con người ở đâu? Buổi tối duyên của con người ở đâu?
Hỏi xong, Thần Ka Bưl Ma Ha Prum hẹn bảy ngày sẽ trở lại nghe Thom Ma Bal giải đáp, rồi bay trở về trời. Thom Ma Bal suy nghĩ suốt ngày, đêm mà vẫn không tìm được câu trả lời. Đến ngày thứ sáu, chàng đi lang thang từ sáng đến trưa. Quá mệt mỏi và thất vọng, chàng ngồi nghỉ dưới cây thốt nốt.
Lúc ấy, trên đọt cây thốt nốt, hai con chim đại bàng nói chuyện với nhau. Con chim mái hỏi chim trống:
- Ngày mai ta sẽ đi ăn ở đâu?
- Ngày mai ta sẽ ăn thịt Thom Ma Bal, chim trống đáp.
Chim mái ngạc nhiên hỏi:
- Tại sao ăn thịt Thom Ma Bal?
Chim trống thuật lại chuyện Thầm Ka Bưl Ma Ha Prum yêu cầu phải trả lời câu hỏi. Nghe xong, chim mái hỏi :
- Vậy có ai giải đáp được không?
Chim trống tự đắc đáp: Thế này, duyên của con người sáng ở trên mặt, nên ngủ dậy người ta phải rửa mặt cho tươi tỉnh. Trưa duyên của con người ở trên ngực, nên người ta phải tắm cho mát. Tối duyên của con người ở dưới chân, nên người ta rửa chân cho sạch trước khi đi ngủ.
Thom Ma Bal ngồi dưới gốc cây, nghe được lời nói chuyện của đôi chim nên rất mừng rỡ và trở về nhà.
Hôm sau đúng hẹn, Thần Ka Bưl Ma Ha Prum tay cầm gươm vàng, đáp xuống gặp Thom Ma Bal. Y lời chim trống nói hôm qua, Thom Ma Bal trả lời ba câu hỏi đó của Ka Bưl Ma Ha Prum.
Thần Ka Bưl Ma Ha Prum thua cuộc, ngửa mặt lên trời, gọi bảy người con gái yêu xuống trần bảo:
Cha đã thua trí Thom Ma Bal rồi, theo lời hứa, cha phải chết. Các con hãy cất giữ đầu của cha trong tháp trên đỉnh núi Pres sô me, nơi người trần không chạm đến được.
Các con hãy cẩn thận, nếu để đầu cha rơi xuống biển, biển sẽ cạn, nếu tung đầu lên không thì không có mưa và nếu để đầu cha trên mặt đất thì đất sẽ khô cằn, cỏ cây không mọc được.
Dặn các con xong, Thần tự tay cắt cổ , trao đầu mình cho con gái lớn và thân của Thần biến thành một luồng ánh sáng bay vút lên không. Người con gái lớn đặt đầu cha trên chiếc mâm vàng, cùng sáu người em đem về đặt trong ngôi tháp trên đỉnh núi Pres so me.
Từ đó, hàng năm đúng ngày Thần Ka Bưl Ma Ha Prum tự sát, bảy cô gái đến núi Pres so me luân phiên nhau vào tháp làm lễ rước đầu của cha mình, đi quanh núi ba lần.
Ngày đó chính là ngày đầu năm mới ( Chôl Chnăm Thmây) của đồng bào Khmer.